Pułk Lekkokonny Starozakonny

Pułk Lekkokonny Starozakonny

Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1794
Dowódcy
Pierwszy	Berek Joselewicz
Działania zbrojne
Insurekcja kościuszkowska
Organizacja
Rodzaj wojsk	kawaleria

Pułk Lekkokonny Starozakonny (znany też jako lekkokonny pułk żydowski) – polski pułk jazdy okresu powstania kościuszkowskiego^[1].

23 kwietnia 1794 Berek Josielowicz i Józef Aronowicz zwrócili się do Rady Zastępczej Tymczasowej z prośbą o pomoc w zwerbowaniu Żydów do pułku wolonterskiego. Ponieważ religia żydowska nie pozwala w szabas na jazdę konną i wykonywanie jakichkolwiek obowiązków, prosili, aby RZT wpłynęła na rabinów żeby ortodoksyjnym członkom swoich gmin „przekładali o potrzebie przełamania szabasu i świąt, gdy obrona Ojczyzny tego wymaga”. 25 kwietnia gen. mjr Mokronowski zezwolił i na zaciąg „100 konnych ludzi Starego Zakonu, młodych, zdrowych, pewnych i zdolnych”. Pomimo zezwolenia, rekrutacja do września nie odbyła się^[2].

Pułk sformowany został na mocy odezwy Tadeusza Kościuszki 17 września 1794 pod dowództwem płk Berka Joselewicza, na którego organizację 5 października otrzymał z kasy generalnej sumę 3 000 zł w biletach skarbowych^[3].

Oddział został rozbity w walce podczas obrony warszawskiej Pragi przed wojskami rosyjskimi w październiku 1794^[4]. Polegli żołnierze spoczęli na cmentarzu żydowskim na Pradze^[5].

Zobacz w Wikiźródłach tekst Izraelscy ochotnicy w Encyklopedii staropolskiej

• Krzysztof Bauer: Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06605-1.
• Dominik Flisiak, Participation of Jews in the Kościuszko Uprising : the memory of Polish and Jewish brotherhood of arm, „Studia Humanistyczno-Społeczne”, t. 14 (2016), s. 15-28.
• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.